Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі базалық мөлшерлемені жылдық 16,75-тен 16,5%-ға дейін төмендетті.
Түсініктеме ретінде реттеуші түсініксіз себептерді келтірді:
Сыртқы ортаның инфляцияға қарсы қысымының біртіндеп әлсіреуі жалғасуда. Көптеген елдерде инфляция баяулауда.
Сонымен қатар, экономиканың ішінде бюджеттік ынталандырудың кеңеюінен, күшті ішкі сұраныстан, жоғары және тұрақсыз инфляциялық күтулерден және өндіріс шығындарының өсуінен болатын инфляцияға қарсы қысым сақталады.
Шілдеде жылдық инфляция 14%-ды құрады, бірақ ай сайынғы 0,6%-ға дейін өсті, бұл тарихи орташа деңгейден жоғары.
Базалық және маусымдық түзетілген инфляция көрсеткіштері бір деңгейде бекітіліп, бәсеңдемейді.
Жанар-жағармай бағасының өсуінің жанама әсері толық көрсетілмеді және теңге бағамының динамикасымен ішінара өтелді.
Нәтижесінде, базалық сценарийде инфляция ағымдағы жылы 10–12%, 2024 жылы 7,5–9,5% және 2025 жылы 5,5–7,5% аралығында болады деп болжануда. Бірақ бұл ретте Ұлттық банк базалық мөлшерлемені өзгерту арқылы жауап бермей отырған коммуналдық қызмет тарифтерінің көтерілуінің әсері ескерілмейді.
Инфляция болжамының негізгі тәуекелдері фискалдық ынталандырудың жоғарылауы, инфляциялық күтулерді бекітпеу, Ресейдегі инфляцияның үдеуі және астық мәмілесін қайта бастамау нәтижесінде азық-түліктің әлемдік бағасының мүмкін өсуі болып табылады. Сондай-ақ болжамды тәуекелдердің бірі жанар-жағармай нарығында баға реформасын жалғастыру болып табылады.
Сарапшылардың пікірі
Krisha.kz экономист Эльдар Шамсутдиновтен құлдыраудың қаншалықты дер кезінде болғанын және одан кейін не болатынын білді.
— Ұлттық банктің шығарылымынан көріп отырғанымыздай, коммуналдық қызметтер тарифтерінің көтерілуінің және жанар-жағармай бағасының көтерілуінің әсері әлі толық болған жоқ, базалық және маусымдық түзетілген инфляция бәсеңдемей отыр. Демек, бұл салалардың салдарын әлі көреміз.
Сыртқы секторға қарасаңыз, дамушы нарықтардың шамамен 22%-ы мөлшерлемелерді төмендете бастады, ал дамыған нарықтар әлі шешім қабылдаған жоқ. Сірә, олар ставкаларды ұстап, 2024 жылдың мамырында ғана төмендей бастайды.
Бізде қазір қиын оқиға. Бір жағынан, бұл аздап төмендеу, бұл ақша-несие саясатын қатайтудың аяқталуын білдіруі керек, яғни біз мөлшерлемені біртіндеп төмендетуге барамыз.
Екінші жағынан, қазірдің өзінде «жабысқақ» болып кеткен базалық инфляцияның өзі алаңдаушылық туғызады және одан қалай құтылуға болады деген өте күрделі мәселе.
Сондай-ақ жылу, электр энергиясы мен бензинге тарифтердің көтерілуі күз-қыс мезгіліне әсер етеді деген алаңдаушылық бар.
Менің ойымша, мөлшерлеменің төмендеуі тым ерте болды. Менің ойымша, жыл соңына дейін инфляцияның 10-12 пайыз деңгейінде тоқтауын күтуге болатын еді. Жалпы, Ұлттық банк кезең-кезеңімен қысқартуға уәде берді және, шамасы, мұндай шешім концессия ретіндегі күтуге жауап ретінде қабылданған сияқты.
Біріншіден, мен қазір депозиттер мен бар басқа құралдардың кірістілігін тез арада бекітуді ұсынар едім, өйткені кірістілік несие құнынан тезірек төмендейді. Несиелер, оның ішінде ипотека бойынша пайыздық мөлшерлемелер біраз уақытқа дейін қазіргі деңгейде сақталады.
Базалық мөлшерлеме бойынша келесі шешім 6 қазанда белгілі болады.
