Қазақстанда мұра қалай беріледі
Жақындардың қайтыс болуы сөзсіз құқықтық аспектілерді тудырады, олардың бірі мұрагерлік. Мұрагерлік мұра қалдырушыдан құқықтар мен міндеттерді беруді білдіреді және арнайы білімі жоқ азаматтарға белгісіз көптеген тұзақтарды жасыра алады. Пәтерді немесе басқа тұрғын үйді қалай мұраға алуға болады, оны кім жасай алады және өсиет болмаса, іс-шаралар жоспары қандай – материалды оқыңыз.
Кім мұраны бере алады?
Өсиет бойынша немесе заң бойынша Қазақстанда пәтерді мұрагерлікке алуға болады. Өсиет бойынша жағдай азды-көпті анық: өсиет қалдырушы өз еркін білдіріп, бар құндылықтарға, тұрғын үйге өз қалауы бойынша билік етті.
Қазақстан Республикасындағы мұрагерлік құқық Азаматтық кодекспен реттеледі. 1061-1064-баптарға сәйкес, кезектілік тәртібінде 8 сабақтастық жолы бар. Бір қатардың өкілдері тастанды құндылықтарды, пәтерді немесе басқа тұрғын үйді тең үлеспен иеленеді. Егер бірінші кезең өкілі қосылудан бас тартса немесе өтініш беру күнін кешіктірсе, қараусыз қалған мүлікке құқық келесі кезеңнің өкіліне өтеді.
Олардың әрқайсысының өкiлiнiң құқықтары заңмен мынадай түрде айқындалады және қорғалады:
Ең біріншіден. Бұл санатқа балалар (тіпті өсиет қалдырушының тірі кезінде туылмағандар), ерлі-зайыптылар мен ата-аналар кіреді. Кейде немерелеріне басымдық беріледі (егер мұрагер, мысалы, ұлы мұра қалдырушымен бір уақытта қайтыс болса).
Қарым-қатынастың екінші дәрежесіне марқұмның әкесінен немесе шешесінен туған ағалары мен апалары, әжесі жатады.
Үшінші кезең – өсиет қалдырушының нағашылары мен нағашылары. Алдыңғы екі кезеңнің өкілдері болмаған немесе мәлімдеме жасамаған, пәтерге немесе басқа мүлікке құқықтарынан бас тартқан кезде олардың мұрагерлікке құқығы бар.
Төртінші кезеңге ата-әже түріндегі туыстық тұлғалар қатысады.
Бесінші дәреже – жиендерінің қандас туыстары, яғни олардың балалары, сондай-ақ өсиет қалдырушының ата-әжесінің аға-әпкелері.
Мұраның алтыншы қатарына марқұмның немерелерінің немесе немерелерінің балалары кіреді.
Жетінші кезең қандас туыстық емес, заңды түрде белгіленген туыстары бар адамдар санатын қамтиды. Оларға өгей ағалар немесе апалар жатады.
Сегізінші қатар – асырауындағы мүгедектер. Бұл санаттағы адамдар өсиет қалдырушымен қандас туыстық қатынаста болмауы мүмкін, бірақ егер олар қайтыс болған адаммен соңғы күнтізбелік жыл ішінде іс жүзінде бір пәтерде тұрса және оның асырауында болса, олардың да оның құндылықтары мен тұрғын үйіне құқығы бар.
Меншікке кім сене алмайды?
Мұраны қабылдаудың белгіленген тәртібіне қарамастан, барлық жағдайда бір немесе басқа санатқа жататын адам мұра қалдырушының мүлкін қағазға түсіріп, ала алмайды. Сонымен, заң тәжірибесінде «лайықты емес» мұрагерлер ұғымы енгізілді. Бұл топқа жататындығы ҚР АК 1045-бабына шағымдану арқылы сотта анықталады.
«Лайықсыз» адамдар деп танылады:
өсиет қалдырушыны немесе оның мұрагерлерін қасақана өлтірген немесе өлтіруге оқталған;
кеткен адамға өзінің соңғы өсиетін заңды түрде ресімдеуге рұқсат бермеген;
қайтыс болған адамға қатысты бұрын ата-аналық құқығынан айырылған өсиет қалдырушының ата-анасы.
Қазақстанда жеке тұрғын үй құрылысы үшін коттеджді қалай ұйымдастыруға болады
Тіркеу үшін қандай құжаттар қажет?
Мұрагерлік құқығын растау үшін пәтер алуға өтініш білдірген тұлғаларда құжаттардың толық пакеті болуы керек. Болуы тиіс:
Қайтыс болған адаммен туыстық дәрежесін растайтын құжат, түпнұсқа және көшірме (мысалы, туу туралы куәлік, неке туралы куәлік).
Өтініш берушінің жеке куәлігі, түпнұсқасы және көшірмесі.
Өсиет қалдырушының қайтыс болғаны туралы куәлік, сонымен қатар түпнұсқасы мен көшірмесі.
Жылжымайтын мүлікке құқық белгілейтін құжат (сатып алу-сату шарты, пәтерді сыйға тарту), түпнұсқасы мен көшірмесі.
Мұра қалдырушының соңғы жылдары тұрған тұрғылықты жерінен үзінді көшірме.
Мүлікке құқықтар мен мүмкін ауыртпалықтар туралы куәлік. Оны нысанның тіркелген жері бойынша халыққа қызмет көрсету орталықтарынан алуға болады.
Мұраны ресімдеу тәртібі
Қайтыс болған адамның мүлкін пайдалану және оған билік ету құқығын алу үшін мұрагерлік құқығын қабылдау қажет. Егер сіз мұрагер болғыңыз келмесе, сіз басқа өкілдердің пайдасына мүліктен бас тарта аласыз. Бұл шешімнің кері күші жоқ.
Бағалы заттар мен тұрғын үйге құқық алғысы келетін адамның екі жолы бар:
Қайтыс болған адамның тұрғылықты жері бойынша нотариусқа өтініш беру. Жылжымайтын мұра қайтыс болған адамның соңғы тұрған жері болып саналады. Егер бұл мекенжай белгісіз болса, мұра оның мүлкі орналасқан мекенжай бойынша ашылады.
Шын мәнінде, оны қабылдау, иелену, оны ұстау және сақтау шығындарын жабу, егер бар болса, қайтыс болған адамның қарыздарын төлеу.
Егер мұрагерлікке өтініш беруші құжаттарды өз бетімен ұсына алмаса (бұл ЖАО-да, тергеу изоляторында, қызметте немесе нотариус жоқ мекемеде емделуіне байланысты болуы мүмкін), сенімхат куәландырылуы мүмкін. қазіргі уақытта тұратын мекеменің басшысымен. Жетекші адамдарға аға дәрігер, әскери бөлім командирі және т.б.
Мұрагерлік мерзімі
Тастанды мүлікті пайдалану және оған билік ету құқығын алу үшін мұрагер алты күнтізбелік ай ішінде өз өсиетін білдіруі керек. Егер осы мерзім ішінде мұрагерлікке өтініш түспесе, құқық келесі кезек өкіліне өтеді.
Құқықтармен бірге міндеттер де келетінін атап өткен жөн. Бұл марқұмның барлық қарызы жаңа иесіне өтеді деген сөз. Мұндай жағдайларда қаржылық міндеттемелердің ауысуын айналып өту үшін қосылу құқығынан бас тартқан жөн. Сондай-ақ бас тарту иесі қайтыс болғаннан кейін алты ай ішінде жасалуы керек.
Мұрагерлік құқықты растау
Мұраны қабылдау құқықтардың жаңа меншік иесіне ауысуы туралы тиісті құжатты алумен бірге жүреді. Ол «Мұраға құқық туралы куәлік» деп аталады және мұра ашылған күннен бастап алты ай өткен соң алынады. Яғни, марқұмның құндылықтары мен мүлкін ол қайтыс болғаннан кейін алты айдан ерте алу мүмкін болмайды.
Бұл анықтама пәтерге, үйге, жер учаскесіне немесе басқа да жылжымайтын мүлікке құқықтарды тіркеу үшін ресми негіз болады. Тіркеу үшін құжаттарды мүліктің орналасқан жері бойынша ХҚО-ға тапсыру қажет.
Егер нотариуста басқа өтініш берушілердің болуы туралы сенімді деректер болса, анықтама белгілі бір мерзімге берілуі мүмкін. Бұл тәжірибе заң бойынша да, өсиет бойынша да мұраға қолданылады.
Мұра қанша тұрады?
Қазақстан Республикасының Салық кодексіне сәйкес анықтама беру. 497, 6 тармағы, өтініш беруші төлеген. Бұл жағдайда мемлекеттік баж 100% АЕК құрайды. Жеке нотариустармен байланысқан кезде «техникалық» қызметтер үшін қосымша ақы алынуы мүмкін, олар формаларды, оларды толтыруды, кеңес беруді және т.б.
