«Нұрлы жер» бағдарламасы: өтініш беру шарттары және тұрғын үй құны
2017 жыл «Нұрлы жер» тұрғын үй құрылысы жобасын жүзеге асыру аясында пилоттық жыл болды. Үкімет Қазақстан азаматтарының кең ауқымын тиімді шарттармен пәтер сатып алуды ұсынады. Өтініш берушілер санатына жеке меншігінде баспанасы жоқ тұрғындар және қолданыстағы қанағаттанарлықсыз тұрғын үй жағдайын жақсартқысы келетіндер кіреді.
Ұлттық экономика министрлігі бұл бағдарлама халық үшін тұрғын үй құрылысын ынталандырудың жаңа тәсілдерін іздестіру мақсатында жасалғанын, осылайша тұрғын үй халықтың көп бөлігіне қолжетімді болатынын айтады. «Өңірлерді дамыту» бағдарламасы бойынша «Нұрлы жер» жобасы басталғанға дейін «Нұрлы жол» бағдарламасы бойынша тұрғын үй қолжетімді болды, ол да халықты қолжетімді шаршы метрмен қамтамасыз етуге арналған.
Жаңа бағдарлама келесі 5 негізгі қағидатпен ерекшеленеді:
Нұрлы жер: ипотека одан да қолжетімді болды
Енді бұл желіге екінші деңгейге жататын банктер қатыса алады. Тұрғын үй бағдарламасында осы банк мекемелері үшін сыйақы мөлшерлемесі 17-ден асқан жағдайда ипотекалық несиелерді субсидиялау қарастырылған. Қазақстан Республикасының бюджетінде пайыздық мөлшерлеменің 7%-ға дейін субсидиялар қарастырылған.
Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі несиені субсидиялаудан кейін мөлшерлеме жылына 10% болатынын растайды. ҚР Ұлттық банкінің базалық мөлшерлемесі төмендеген жағдайда жаңа несиелер бойынша субсидиялар азаяды. Жаңа тұрғын үй бағдарламасында Қазақстан ипотекалық компаниясы басқа да функцияларды орындайды. ҚИК елімізде басталған жобаларды аяқтауға міндетті, содан кейін ол жаңа бағытта қаржы агенті ретінде әрекет етеді. Мемлекеттік бюджетке олардың қай қаржыдан бөлінетіні де қарастырылған субсидияларға арналған қаражат, бұл ипотекалық несиенің пайыздық мөлшерлемесін жылына 7%-ға дейін төмендетеді.
«Нұрлы жер» бағдарламасы бойынша несиелендіру үшін қарыз алушыларға қойылатын талаптар
Қазақстандағы мемлекеттік тұрғын үй бағдарламасы келесі шарттарда жұмыс істейді:
- несиелеу мерзімі – 15 жылға дейін;
- мақсаты – бастапқы нарықта тұрғын үй сатып алу;
- бастапқы жарна мүліктің жалпы құнының 30%-ын құрауы тиіс;
- Алматы/Астана қаласы үшін субсидияланатын ипотекалық несиенің ең жоғары мөлшері 20 млн теңгеге дейін, басқа аудандар мен облыстар үшін – 15 млн теңгеге дейін;
- субсидиялау мерзімі 10 жылдан аспауы және ипотекалық несиелеу мерзімінен аспауы тиіс.
Қарыз алушы қандай шығындар күтетінін есептедік.
Мысалы, жалпы құны 10 миллион болатын пәтерді «Нұрлы жер» мемлекеттік тұрғын үй несиелендіру бағдарламасы келесі шарттарды орындауды көздейді:
- бастапқы жарна 3 млн, яғни. жалпы сомадан 30%;
- несие 7 млн.
- несие бойынша сыйақы мөлшерлемесі – 10%;
- несие 10 жыл ішінде өтелуі керек;
- ай сайынғы төлем сомасы 92 мың 500 теңге;
- 10 жыл ішінде артық төлем 4,1 млн теңгені құрайды.
«Нұрлы жолдан» айырмашылығы, жаңа бағдарлама бойынша тұрғын үйді екінші деңгейлі банк мекемелері комиссиясыз, алымсыз және келісім-шарт жасау кезінде туындауы мүмкін басқа да төлемдерсіз несиелендіреді. Бірақ қосымша төлемдердің болмауы аталған банктер халыққа ипотекалық несие берген жағдайларға қатысты емес. Несиелерді қайта қаржыландыруға, жер сатып алуға, тұрғын емес қорды сатып алуға, тұтынушылық мақсаттарға берілген несиелер бойынша субсидиялау қарастырылмаған.
Жаңа бағдарлама әзірлеушілерді ынталандырады
Жаңа тұрғын үй бағдарламасы жеке құрылысқа субсидиялауды енгізуді көздейді. Мұндай жобалардың тиімді жүзеге асуына жеке құрылыс салушылар мүдделі болады. Екінші деңгейлі банктер беретін несиелер бойынша субсидиялар Ұлттық банктің мөлшерлемесінен 5 пайыздан аспайтын мөлшерлеме бойынша берілетін болады. Сыйақы мөлшерлемесі ипотеканы субсидиялау туралы шешім қабылданған кезде есепке алынады. 2017 және одан кейінгі жылдары ел бюджетінен қаражат бөлінетін болады, оның көлемі құрылыс салушылардың ипотекалық несие мөлшерлемесінің жылдық 7 пайызын құрайды. Бұл мәселелерде қаржы агенті ретінде «Даму» ҚБ айналысатын болады.
Әзірлеушілерге қандай талаптар қойылады?
- құрылыс салушыларға кредиттік қаражаттарды беру жолдары – үш жылға дейін;
- Несиенің мақсаты – жаңа тұрғын үй салу;
- Субсидиялау – үш жылға дейін.
Субсидиялау мерзімі несие мерзіміне тең болуы тиіс.Қолжетімді тұрғын үй жаңа бағдарламасы бойынша құрылысқа субсидияланатын несиеге өтінім берген кезде құрылыс салушы компания HCSB салымшыларына 1 шаршы метрге келесі бағалар бойынша жаңадан салынған тұрғын үйдің 50% және одан да көп мөлшерін ұсынуға міндетті. .м.:
- Алматы, Астана қалаларында және олардың қала маңында 260 мың теңгеге дейін;
- республиканың басқа аймақтарында 220 мың теңгеге дейін.
Осы шарттарды жүзеге асыру үшін «Даму» ҚЖБ Тұрғын үй құрылыс жинақ банкіне «Нұрлы жер» жобасы аясында жаңа тұрғын үй құрылысы жобалары туралы хабарлайды. Банк салымшыларының жылжымайтын мүлікті сатып алу шарттары екінші деңгейлі банктердің ішкі құжаттарымен және Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі мен құрылыс салушы компания арасындағы ынтымақтастық шартымен реттеледі.
Тұрғын үй құрылыс жинақ жүйесі және несиелік тұрғын үй құрылысы
Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі салымшылары үшін жеке тұрғын үй санын ұлғайту мақсатында, оның ішінде. және ЖАО-да тұрғын үй кезегінде тұрған азаматтарға несиелік тұрғын үй құрылысы жалғасады. Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі «Нұрлы жер» мемлекеттік жобасы аясында баспана сатып алу механизмі туралы айтты. Қаржыландыру екі жылға дейінгі мерзімдік облигацияларды шығару арқылы жүзеге асырылатын болады. Сондай-ақ, жаңа нысандардың құрылысына бұрын бөлінген қаражат қайта бағытталады.
Жергілікті атқарушы органдар арқылы несиелік тұрғын үй бағасы келесі параметрлерде болады:
- Астана, Атырау, Алматы, Ақтау қалаларында 180 мың теңгеге дейін (сомаға инженерлік желілер кірмейді);
- басқа өңірлерде 140 мың теңгеге дейін (сондай-ақ инженерлік желілерді төсеу құнын қоспағанда).
Бұл ретте тұрғын үйдің жалпы ауданы 80 шаршы метрден аспауы керек. максималды ауытқуы 5%-дан аспайды. Құрылысшы құрылыс шығындарын өтеуді өз мойнына алған жағдайлар нормалардан асып кетуден ерекшелік болып табылады.
Жаңа ипотекалық бағдарлама және ондағы HCSB рөлі
HCSB банк салымшылары болып табылатын жаңа ипотекалық бағдарламаға қатысушыларға несие береді. Несие шарттары банк мекемесінің ішкі құжаттар пакетіне сәйкес анықталады. Банк құрылыс салушы компанияға банктік кепілдіктер беруге құқылы. Ол үшін заңнамаға өзгерістер енгізіледі.
Салымшыларға жеңілдетілген мөлшерлеме бойынша тұрғын үй қарыздары (алдын ала және аралық) бұрын қолданыста болған «Нұрлы жол» бағдарламасы бойынша қаражат болған жағдайда беріледі. Бес жыл ішінде бюджеттен жыл сайын 24 миллиард теңге көлемінде сома бөлінеді.
«Нұрлы жер» желісі бойынша пәтерлерді бөлу тәртібі
Тұрғын үй құрылыс жинақ банкінің салымшылары болып табылатын ЖАО кезекте тұрғандарға кемінде 50% бөлінеді. Егер олардың саны жеткіліксіз болса, HCSB салымшылары болып табылатын басқа өтініш берушілерге жеңілдікті несиелер беріледі. Бағдарлама аясында 1 өтініш беруші мен оның отбасы мүшелеріне 1 пәтерден аспайтын тұрғын үй сатып алуға болады. Бұл талап өтініш берушінің өтінішінде жазылған.
Жергілікті билік органдары арқылы өтініш берушілерге қандай талаптар қойылады:
- болашақ үй иесі Қазақстан азаматы немесе оралман мәртебесіне ие болуы керек;
- банктегі төлем қабілеттілігін құжаттамалық растау;
- өтініш берушінің, сондай-ақ онымен бірге тұратын отбасы мүшелерінің жеке тұрғын үйінің болмауы;
- егер өтініш берушінің жатақханада бөлмелері болса, бірақ олардың пайдалы ауданы 1 адамға 15 шаршы метрден кем болса;
- өтініш берушінің ағаш үйі немесе апатты жағдайда тұрғын үйі болса;
- мемлекеттік бағдарлама есебінен олардың тұрмыс жағдайын жақсарту мақсатында әдейі нашарлату фактілері анықталған жоқ.
Нұрлы жердегі жеке үйлердің құрылысы
Бұл бағытқа жер телімін алуға кезекте тұрған тұлғалар қатыса алады. IZHS үшін тұрғын үй бағдарламалары халық арасында өте танымал. Мысалы, 2015 жылы пайдалануға берілген жеке сектордың үлесі шамамен жартысын құрады.
Жеке тұрғын үйлерді сату тәртібі
ЖСҚБ арқылы жеке үйлерді сатып алу үшін төмендетілген пайыздық мөлшерлемемен несиелер беріледі – түпкілікті қарыз алушы үшін ол жылына 5% дейін болады, мемлекет несие бойынша мөлшерлеменің 7% дейін субсидия береді. 5 жылға дейін аралық және алдын ала несиелер бойынша келісім.
Халықтың әлеуметтік осал топтары үшін жалға берілетін тұрғын үй
2017 жылы өтеусіз жалға берілетін тұрғын үймен айналысатын қор құрылды. Бұл бағытта Қазақстан Республикасының Үкіметі 25 млрд. Мұндай баспана жергілікті атқарушы органдарда кезекте тұрған халықтың әлеуметтік осал топтарына жататын азаматтарға беріледі. Ай сайынғы төлем мөлшері ЖАО-да кезекте тұрғандарға хабарланады.
2017 жылға арналған мемлекеттік ипотекалық бағдарлама бойынша құрылыс статистикасы
2017 жылдың соңына дейін Ұлттық экономика министрлігінің жоспарлары бойынша «Нұрлы жол» және «Нұрлы жер» тұрғын үй бағдарламалары аясында 1600 шаршы метрден астам тұрғын үй пайдалануға берілуі тиіс:
- ҚМС сатып алу құқығымен жалға берілетін мүлік – 190 мың ш.м;
- халықтың әлеуметтік осал топтары үшін жалға берілетін пәтерлер – 150 мың ш.м;
- жергілікті атқарушы органдар арқылы жылжымайтын мүлікті несиелеу – 520 мың шаршы метрден астам;
- «Бәйтерек девелопмент» бойынша несиелік және жалға берілетін тұрғын үй – шамамен 560 ш.м;
- жас отбасылар мен ЖАО-да кезекте тұрған азаматтар үшін жалға берілетін тұрғын үй құрылысын аяқтау – 23 мың шаршы метр;
- «Самұрық-Қазынаны» сатып алу құқығымен жалға берілетін және коммерциялық жылжымайтын мүлік – 210 мың ш.м. астам.
