Жезқазған мен Сәтбаев тұрғындары қоныс аударуды бірнеше жылдан бері күтіп жүр
Жезқазған мен Сәтбаев қалаларында апатты деп танылған 50-ден астам үйдің тұрғындары қоныс аударуды бірнеше жылдан бері күтіп жүр. Жергілікті билік тозығы жеткен тұрғын үй иелеріне жаңа үйлерді жеке инвесторлар салып беретін жөндеу бағдарламасын қолға алды, бірақ құрылыс кешіктірілді. Ал, ескі үйлерде тұратын отбасылар құрылыс кез келген сәтте құлап қалуы мүмкін деп қорқады, деп хабарлайды baigenews.kz.
Жезқазған
Жезқазған мен Сәтбаев қалаларындағы апатты үйлердің мәселесі жиі айтылып жүр. Тіпті үкімет деңгейінде бұл мәселе бір емес, бірнеше рет көтерілді. Жезқазған қаласында бүгінде 34 апатты үй бар. Оның ішінде 26 үй бұзылуға жатады. Қала билігі шара қолданып жатырмыз деп сендірді, бірақ тиімділікке байланысты үлкен мәселелер бар. Жезқазған қаласы әкімшілігінің айтуынша, олар апатты үйлердің орнына жаңадан салынып жатқан үйлерге инвестиция салуға дайын инвесторларды іздеп жатыр, бірақ мұндай жобалар кәсіпкерлерді онша қызықтырмайды.
«2021 жылдың қараша айынан бастап Жезқазған қаласының әкімдігі апатты және апатты үйлерді жөндеу бағдарламасын қабылдады. Сол жөндеу бағдарламасы бойынша меншік иелері жаңа үй салып, тегін пәтер беруі керек. Қазіргі уақытта әкімдік екі құрылыс компаниясымен меморандумға қол қойды. Бұл «Самұрық Қазына Констракшн» АҚ» және «Конт Эйр» ЖШС. Меморандумға 2022 жылы қол қойылған, бірақ құрылыс әлі басталған жоқ. Өйткені олардың бір есебі дайын болмаған. Ал тұрғындармен ешқандай келісім жасалмаған. – деп түсіндірді Жезқазған тұрғын үй инспекциясы бөлімінің басшысы Алиса Сағынбаева.
Әкімдік жөндеу бағдарламасы бойынша жұмыс істеуге дайын инвесторлармен іздестіру және келіссөздер жүргізіліп жатқанын атап өтті.
Әлихан Смайылов жылыту маусымына дайындықты сынға алып, бірқатар тапсырмалар берді
Бүгінде тұрғындары көшіп келген 7 ескі үйдің орнына бүгінде 4 жаңа үй салынуда. Олардың көпшілігі Абай мен Байқоңыр көшелерінің бойында орналасқан ескі үйлердің иелері.
«Барлығы апатты жағдайдағы 26 үйге барлығы 1,5 млрд теңге қарастырылған. Бұған дейін реквизициялау бағдарламасы болған. Біз оны тоқтаттық», – деп түсіндірді Сағынбаева.
Жағдайдан шығудың тағы бір жолы – тозығы жеткен баспана иелеріне өтемақы төлеу. Дегенмен, бұл жерде бір үлкен «БІРАҚ» бар. Заң бойынша оларды төтенше жағдай орын алып, үйлер құлағаннан кейін ғана шығаруға болады.
«2021 жылдан бастап Жезқазған қаласының әкімдігі 26 үйдің тұрғындарын көшіру жұмыстарын бастады. «Мемлекеттік мүлік туралы» заңға сәйкес пәтер иелеріне өтемақы нарықтық жолмен есептеледі. Сондықтан біз төледік. 144 пәтер иесіне 970 млн теңге өтемақы төленді. Қаржыны алған тұрғындар өз еркімен жаңа пәтер алды немесе басқа қалаға көшті. Қалған пәтер иелері келіспеді. Олардың пәтерлерінің нарықтық құны ағаштан жасалғанына байланысты төмен күйінде қалып отыр. Екі бөлмелі пәтерге 4,5 миллион теңге, ал 3 бөлмелі пәтерге 5,5 миллион теңге ұсынылды. Алайда тұрғындардың көбі бұл бағамен келіспеді», – дейді басшы. Жезқазған тұрғын үй инспекциясы бөлімінің Алиса Сағынбаева
Нәтижесінде 114 пәтердің иелері көшуден бас тартты. Сонымен қатар, тұрғын үй инспекциясы бөлімінде атап өткендей, тізімде мұрагерлік құжаттары дұрыс ресімделмеген пәтерлер бар. Сондай-ақ екі пәтер иесіз деп танылды. Бұл ретте департамент бұл пәтерлерден адамдардың қайда көшкенін де білмейді.
Тозығы жеткен баспаналардың бағасына оралсақ, блоктан салынған үйлердегі пәтерлер 9 миллион теңгеден 10 миллион теңгеге дейін жоғары бағаланғанын айта кеткен жөн.
Апатты жағдайдағы үйлерді бұзу ережелері
Айта кету керек, Жезқазғандағы ағаш үйлер 1951-1956 жылдары салынған. Олардың стандартты мерзімі – 30 жыл. Қазіргі уақытта бұл ғимараттар 100 пайыз ескірген деп саналады. Сондай-ақ апатты үйлер тізілімінде блоктан салынған екі үй бар. Олар мамандардың қорытындысынан кейін техникалық себептерге байланысты төтенше жағдай деп танылды. Әдетте, блоктан салынған үйлердің стандартты мерзімі 120 жылға дейін болуы керек, дейді мамандар. Алайда белгілі бір себептермен олар тұрғын үйге қауіпті деп танылады.
Тұрғын үйді апатты деп тану үшін ғимараттар мен құрылыстардың физикалық тозуын бағалау ережелеріне сүйену керек. Бұл ережелер ғимараттағы әрбір құрылымның тозуын анықтайтын 70-тен астам кестелерден тұрады. Ол сондай-ақ үй салынған материалды ескереді. Ережеге сәйкес, егер тозу 70% -дан асса, онда оны жөндеу пайдасыз, оны бұзу немесе толығымен қайта құру керек.
Айта кетейік, үйді бұзу мен апатты деп тану арасында белгілі бір уақыт өтеді. Одан әрі ғимаратты бұзу туралы ұйғарым шыққаннан кейін жергілікті әкімдік тұрғындарды көшіру мерзімін және ғимаратты бұзу мерзімін белгілейді. Дәл осы жерде Жезқазған мен Сәтбаевтың шенеуніктеріне қиындық туды.
Өйткені, заң бойынша әкімдік үйді бұзатын болса, оның орнына жаңа баспана алуға жететін ақшалай өтемақы немесе осындай пәтер беруі керек. Ал ұсынылып отырған өтемақы мөлшері жалға алушылардың көңілінен шықпайды.
«Біз өтемақы алудан бас тарттық, себебі бұл күлкілі сома. Бізге ұсынған ақшаға біз пәтерді былай қойғанда, гараж да сатып ала алмаймыз. Жаңа үйдің құрылысын күтеміз деді. Бірақ уақыт зырғып өтуде, қабырғалары барған сайын құлауға жақындап барады. Күн сайын үй құлап, үйіндінің астында қаламыз ба деген қауіппен өмір сүріп жатырмыз», – дейді апатты үй тұрғындарының бірі.
Айтпақшы, бұл жерде тағы бір кішігірім нюанс бар. Тек қана үйлері бұзылған, меншігінде жалғыз үй болғандар ғана өтемақы ала алады.
Сәтбаев
Көрші Сәтбаев қаласында да жағдай осындай. Тозығы жеткендер тізімінде 21 үй бар. Мұнда да әкімдік инвесторлардың көмегімен мәселені шешуге тырысуда.
«Біздің қала бір кездері жұмысшы ауылы ретінде құрылған. Ал екі-үш қабатты ағаш үйлер жұмысшыларға арналған баспана ретінде салынды. Олар бүгінде ескірген және апатты деп танылған. Бұл мәселені шешу үшін жеке инвесторлармен келіссөздер жүргізілуде. жөндеу жұмыстары аясында ескі ағаш үйлердің орнына жаңа үйлер салу тұр. Тұрғындар нарықтық бағамен пәтер сатып алып, ортақ шешімге келсе, үйлер босатылып, олардың орнына жаңа үйлер салу жоспарлануда», – деп хабарлады Сәтбаев қаласы әкімдігінің баспасөз қызметі.
Жергілікті шенеуніктер жағдайдан шығудың жолын іздеп жатқанда, апатты үйлердің тұрғындары қолдан келгенше аман қалуда.
«Суық суымыз жоқ, үй түгел құлап жатыр, қисық. Қабырғаларында жан-жақтан жарықтар бар. Көп жылдан бері бірдеңе істеуін сұрап жүрміз, пәтерімізді ауыстырып беруге қол жеткіземіз»,- дейді үй иесі Ирина.
Сәтбаевтықтар қазірдің өзінде айғайлап көмек сұраудан шаршадық дейді. Олар жергілікті әкімдікке қайта-қайта өз мәселелерімен жүгінді. Апатты үйлердің бірінің тұрғыны Айдын Амангелдіұлы бұл туралы айтпау үшін тіпті қоқан-лоққы да болғанын алға тартады.
«Өткен жылы мен әкімге хабарласып, апатты үйімізді тексеруді өтіндім. Сосын заңгерлермен, мамандармен әкімдік делегациясы келді. Олар өздерімен бірге телеоператорды да алып келді. Мен оған осы қираған қабырғалар мен қиғаш жерлерді түсіруді айттым. Ал ол болса, мені камераға түсірумен әлек болды. Осыдан кейін адамдар мен бұл мәселені айтсам, 28 тәулікке қамаймыз деп қорқытты. Маған бәрібір, мені түрмеге отырғызсын. Бірақ мен жұмыстан келгенде, үй құлап, отбасымның үйінді астында қалғанын көремін бе деп қорқамын», – дейді Айдын Амангелдіұлы.
Енді апатты үйлердің тұрғындары тек күтеді және билік қайғылы жағдайдың алдын алу үшін бәрін жасайды деп үміттенеді.
Фото дереккөзі: сайт baigenews.kz
