Қытайдың жылжымайтын мүлік нарығы рекордтық шығынға ұшырауда: бұл Қазақстанға қалай әсер етеді?
Қытайдың жылжымайтын мүлік нарығы үлкен шығынға ұшырады. Әлемдегі ең ірі тәуелсіз жылжымайтын мүлік зерттеу ұйымдарының бірі China Index Academy мәліметтері бойынша, өткен жылдың мамыр айының басынан бері үй сату көрсеткіштері 47 пайызға төмендеді. Бұл сонымен қатар пандемияға дейінгі 2019 жылғы деңгейден 30 пайызға төмен.
Бұл сала Қытайдың жалпы ішкі өнімінің үштен бірін құрайды. Tengrinews.kz тілшісі дағдарыстың себебін және оның әлемдік экономикаға қалай әсер ететінін түсінуге тырысуда.
Дағдарыс себептері
Жылжымайтын мүлік нарығындағы дағдарыстың бастауын 1990 жылдардан іздеу керек дейді экономистер. Ол кезде, қарқынды урбанизация кезеңінде Қытай тұрғындары жылжымайтын мүлікке жаппай инвестиция сала бастады, оны инвестициялаудың ең сенімді жолы деп санайды.
Пандемияның басталуымен жағдай өзгерді. 2020 жылы үкімет жылжымайтын мүлік нарығының құрылымына түзетулер енгізді.
«Жылжымайтын мүлік нарығының дағдарысы белсенді өсудің ұзақ кезеңін ауыстырды, 2020 жылға дейін компания бір мезгілде Қытайдың 300 қаласында 1500-ге жуық жылжымайтын мүлік сала алды.
2020 жылы үкімет клиенттердің компанияға салған қаражатын пайдалануға тыйым салды. Құрылыс нарығындағы компанияларды несиелеуге де шектеулер қойылды.
Бұл өзгерістер құрылыс салушылар жұмысында проблемаларға әкеліп соқтырды және олардың қызметін, сондай-ақ инвестиция тартуды қиындатты. Бұл жағдайда ірі құрылыс салушылар ақша табу үшін шаршы метрдің құнын төмендетуге мәжбүр болды. Дегенмен, бұл сатылымның өсуіне әкелмеді, тек тұтынушыларды жақсы мәмілелерді күтуге мәжбүр етті. Нәтижесінде 2024 жылдың қаңтарында елдегі екінші ірі құрылыс салушы банкротқа ұшырап, басқа құрылысшылар да осындай проблемаларға тап болды», – дейді инвестиция және жылжымайтын мүлік нарығы бойынша халықаралық сарапшы Лев Тетин.
Сарапшылардың пікірінше, Қытайдың жылжымайтын мүлік нарығы бұрынғы деңгейіне қайта оралуы екіталай.
Әлемдік нарық үшін дағдарыстың салдары
Қытайдың жылжымайтын мүлік нарығындағы дағдарыс сауда арнасы мен шикізат бағасы арқылы басқа елдерге кері әсерін тигізуі мүмкін дейді сарапшылар. Сонымен қатар, Қытай кейбір дамушы елдерге маңызды инвестор және несие беруші болып табылады. Сондықтан басқа елдерге Қытайдың сыртқа инвестициясы көлемінің қысқару қаупі бар.
«Қытай экономикасы ішкі құрылыс нарығына тәуелді екенін түсіну керек.
Тұрғын үйге сұраныстың төмендеуі құрылыстың бәсеңдеуіне әкеледі. Басқаша айтқанда, Қытай экономикасындағы барлығы бір-бірімен байланысты, сондықтан Қытайдың Ұлттық статистикалық бюросының алдын ала деректеріне қарағанда, өткен жылғы 5,2 пайыздық өсім тұрақсыз болып көрінеді», – дейді экономист Евгения Парк.
Дағдарыс елімізге қалай әсер етеді?
Қытай қазір шикізат бағасына, әсіресе мұнайға айтарлықтай әсер етіп отыр. Қытайдың ЖІӨ-нің төмендеуін инвесторлар көмірсутектерге сұраныстың төмендеуінің белгісі ретінде қабылдайды. Бұл мұнай бағасының төмендеуіне әкеледі және олар өз кезегінде біздің экономикамызға әсер етуі мүмкін дейді зерттеушілер.
Алайда Қытай билігі өз экономикасындағы жылжымайтын мүліктің құлдырауын көбірек ақша салу арқылы болдырмауға тырысуда.
