Бірыңғай төлем құжаты: ТКШ төлемінің жаңа форматы
Қазақстанда Бірыңғай төлем құжаты (БТҚ) кезең-кезеңімен енгізілуде — бұл тұрғын үй-коммуналдық қызметтерді төлеуді жеңілдетуге бағытталған жаңа жүйе. Бірыңғай төлем құжаты барлық қызмет түрлері бойынша төлемдерді бір шотқа біріктіреді және халық пен қызмет көрсетушілер арасындағы есеп айырысуды анағұрлым ашық, ыңғайлы және орталықтандырылған етеді.
Бірыңғай төлем құжатын енгізудің алғашқы тәжірибесі: Петропавл қаласының мысалы
ЕПД алғаш сынақтан өткізілген қалалардың бірі – Петропавл. 2015 жылы мұнда «Севказэнерго» ЖШС базасында Бірыңғай есеп айырысу орталығы (БЕАО) құрылған. 2025 жылдан бастап оның функциялары «Солтүстік Қазақстан таратушы электр тораптық компаниясы» АҚ-қа берілмек.
«СК РЭК» АҚ-ның БЕАО және тұтынушылармен жұмыс басқармасының басшысы Алия Баекинаның айтуынша:
«БЕАО ең алдымен тұрғындардың ыңғайлылығы үшін құрылды. Мұнда ай сайын Бірыңғай төлем құжаты қалыптастырылады, өңделеді, басып шығарылады және абоненттерге жеткізіледі. Орталық сонымен қатар төлемдерді қабылдайды, қаражатты жеткізушілер арасында бөледі, абоненттік базаны жүргізеді және есептеулер мен берешектер бойынша кеңес береді».
Осылайша, Бірыңғай төлем құжаты жүйесі коммуналдық қызметтер үшін төлемдердің орталықтандырылған әрі ашық жүргізілуін қамтамасыз етеді.
Бірыңғай төлем құжаты жүйесі іс жүзінде қалай жұмыс істейді
БЕАО көптеген ұйымдармен тығыз байланыста жұмыс істейді. Төлем құжатында су, газ, байланыс, қоқыс шығару, лифт және басқа да қызмет түрлері көрсетіледі. Бұл барлық төлемдерді бір құжатқа біріктіруге мүмкіндік береді, соның арқасында шығындарды бақылау жеңілдейді.
Сонымен қатар, қызмет көрсету сапасын арттыру үшін байланыс орталығы жұмыс істейді. Ол күн сайын таңғы 8:00-ден кешкі 20:00-ге дейін өтініштерді қабылдайды. Сондай-ақ пайдаланушыларға арналған жеке кабинет іске қосылған, онда:
- есептеулер мен берешектерді көруге болады;
- есептегіш көрсеткіштерін беруге болады;
- төлемге арналған шотты қалыптастыруға болады;
- тарифтік калькуляторды пайдалануға болады.
Осының арқасында есептеулер бойынша барлық өтініштер жедел өңделеді.
Қазақстан өңірлерінде Бірыңғай төлем құжатын кеңейту:
Қазіргі уақытта елімізде 44 есеп айырысу орталығы жұмыс істейді. Олар 20 өңірді қамтиды. Бір орталық бірден бірнеше аумаққа қызмет көрсете алады. Мысалы:
- Оралда — «Батыс Энергоресурсы» ЖШС;
- Қостанайда — «ЭнергияРК Рудный» ЖШС;
- Петропавлда — «Севказэнергосбыт» ЖШС.
Ал ірі қалаларда, мысалы, Астана мен Алматыда, сондай-ақ бірқатар облыстарда ЕПҚ-ны «АЛСЕКО» АҚ қалыптастырады.
«АЛСЕКО» АҚ клиенттік сервисінің директоры Эльмира Жұмакұлованың айтуынша:
«Біз “Астана-ЕРЦ” ЖШС моделін өзгертуді жоспарлап отырған жоқпыз. Керісінше, сапа мен қолайлылықты арттыру үшін күш біріктіруді қалаймыз. “АЛСЕКО” АҚ жаңа цифрлық шешімдерді, оның ішінде тәулік бойы қолжетімді жеке кабинетті ұсынады».
Оның айтуынша, қазір мобильді қосымша әзірленіп жатыр. Ол автоматты есеп беру, өтініш беру және басқа да ыңғайлы функцияларды қамтиды.
Қағаз түбіртектер мен БТҚ: қалай қатар қолданылады
Цифрландыруға қарамастан, қағаз түбіртектер әлі де сұранысқа ие. Әсіресе интернетке қолжетімділігі төмен өңірлерде. Бұл қызметті «Қазпошта» АҚ атқарады.
«2024 жылы біз 1 438 500-ден астам қағаз құжатты жеткіздік. Бұл ретте тұтынушылардан комиссия алынбайды», — деп нақтылады компанияның қаржылық бизнес департаментінің директоры Гүлнара Молдағалиева.
Неліктен Бірегей төлем құжатын енгізу біркелкі жүріп жатқан жоқ
Бірқатар өңірлерде бұл жүйе сәтті жұмыс істеп жатқанымен, әзірге ол 61 ауданға таралған жоқ. Олардың қатарында – 4 облыстық маңызы бар қала мен шамамен 3 000 ауыл бар. Бұған негізгі себеп – цифрлық инфрақұрылымның жеткіліксіздігі, есеп айырысу орталықтарының дайын еместігі және кейбір қызмет көрсетушілердің қосылудан бас тартуы.
Дегенмен, Индустрия және құрылыс министрлігі:
«Ағымдағы жылдың соңына дейін ЕПҚ жүйесіне бүкіл ел бойынша толық көшу жоспарланып отыр», – деп сендірді.
Қорытынды
Осылайша, Қазақстан коммуналдық қызметтер үшін есеп айырысудың цифрлық үлгісіне кезең-кезеңімен көшіп жатыр. Бұл төлемдерді миллиондаған тұрғын үшін түсінікті, қолжетімді және қауіпсіз етеді.
Сондай-ақ оқыңыз: Қазақстандағы тұрғын үй бағасы: қай жерде арзан, қай жерде қымбат
