Қазақстанда қанша лифт ауыстыру керек және мәселе қалай шешілуде?
Тұрғын үйлердегі лифттерді ауыстыру және жөндеу Қазақстанда өзекті мәселе болып қала береді. Индустрия және құрылыс министрлігінің мәліметі бойынша, елімізде 33 858 лифт жұмыс істейді және олардың едәуір бөлігі жаңартуды қажет етеді.
Тозған лифт қоры және ағымдағы жағдай
Қазіргі уақытта тұрғын үй секторында 4144 лифт 25 жылдан астам жұмыс істеп тұр. Бұл олардың стандартты қызмет ету мерзімінен әлдеқашан асып кеткенін білдіреді. Сонымен қатар, тағы 3195 лифт күрделі жөндеуді қажет етеді. Олардың көпшілігі жұмыс істеп тұр, бірақ жабдықты жаңартусыз тұрғындардың қауіпсіздігі мен жайлылығы күмәнді болып қала береді.
2019 жылдан бері әр өңірде жергілікті бюджет қаражаты есебінен 1728 лифт ауыстырылды. 2024 жылы республикалық бюджеттен қаржыландыру алғаш рет бөлінді: 234 көпқабатты үй күрделі жөндеуден өтті, небәрі 8 лифт қондырғысы ауыстырылды.
Лифтті жөндеуді кім шешеді?
«Тұрғын үй қатынастары туралы» заңға сәйкес лифтілер кондоминиум нысанындағы ортақ меншік болып табылады. Сондықтан оларды жөндеу немесе ауыстыру туралы шешім тұрғындардың жалпы жиналысында 51 пайыздан кем емес көпшілік дауыспен қабылдануы тиіс. Бұл жиі кедергіге айналады: меншік иелері әрқашан үлкен шығындарды мақұлдауға дайын емес, әсіресе ғимаратты бюджеті шектеулі тұрғын үй кооперативі ұстайтын болса.
Алдағы жылдарға арналған жоспарлар
2025 жылға жергілікті атқарушы органдар 363 көпқабатты тұрғын үйге күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізуге, оның ішінде 248 лифтіні ауыстыруға өтінім берді. Алайда, республикадағы бюджеттік шектеулерге байланысты қаржыландыру әлі бекітілген жоқ.
Десе де, министрлік бұл өтініштер үш жылдық бюджет аясында ескерілетініне сендіреді. Жоспарларға ауыстыру және жөндеу кіреді:
2025 жылы 524;
2026 жылы 312;
2027 жылы 398.
Сондықтан мәселені шешу бірнеше жылға созылады.
Неліктен бұл мәселе маңызды?
Тозығы жеткен лифтілер тұрғындар үшін қолайсыздық қана емес, сонымен бірге қауіпсіздікке қауіп төндіреді. Қалалар өсіп, көпқабатты үйлер көбейген сайын лифттердің техникалық жағдайына көңіл бөлу басты назарда болуы керек.
