Қазақстанның құрылыс секторы баяулады: статистика нені көрсетеді
Қазақстандағы құрылыс секторы айтарлықтай құлдырауды көрсетуде. Ұлттық статистикалық бюроның мәліметі бойынша, 2025 жылдың тоғыз айында өсім бірінші жартыжылдықтағы 18,4 пайызбен салыстырғанда 14,9 пайызды ғана құрады.
Halyk Finance сарапшылары бұл сектор күтілгеннен тезірек баяулады деп есептейді. Болжам бойынша жыл соңына дейін 15%-ға төмендейді, бірақ бұл көрсеткіш қазірдің өзінде төмендеді.
Құлдыраудың негізгі себептері
Құрылыстың бәсеңдеуі бірнеше факторларға байланысты. Бұл, ең алдымен, Ұлттық қордан бөлінетін бюджеттік трансферттердің қысқаруы және ірі инфрақұрылымдық жобалардың аяқталуы. Маусымдық дәстүр бойынша күз айларында белсенділіктің төмендеуін күшейтті.
Жалпы жұмыс көлемінің жартысынан астамын құрайтын инженерлік құрылымдардың құрылысының баяулауына негізгі ықпал еткен. Бұл сегменттегі өсім 29,2%-дан 19,7%-ға дейін төмендеді.
Сонымен қатар, тұрғын үй құрылысының қарқыны да 15,8%-дан 7,2%-ға дейін төмендеді. Сонымен қатар, тұрғын емес ғимараттар секторында өсу 9,8%-ға жетті, бұл инвестициялық бағыттың біртіндеп ауысқанын көрсетеді.
Өңірлер біркелкі дамуда.
Құрылыс секторының қарқыны аймақтар бойынша айтарлықтай өзгереді. Қаңтар-қыркүйек аралығындағы өсім тиісінше 41,8% және 37,7% жеткен Астана мен Алматы көш бастады.
Мұндағы негізгі драйверлер – тұрғын үй құрылысы, LRT жобасын жүзеге асыру, әлеуметтік инфрақұрылымды жаңарту. Дегенмен, Атырау облысы сияқты мұнай-газ саласына тәуелді аймақтарда құлдырау байқалады. Бұл кен орындарын кеңейту жобаларының аяқталуына және көлік инфрақұрылымына инвестицияның азаюына байланысты.
Құрылыс қарқынын жоғалтуда.
Сарапшылардың пікірінше, 2025 жылғы өсім негізінен бір реттік мемлекеттік бағдарламалар мен мегажобалардың есебінен болды. Мұндай факторлар қысқа мерзімді әсер етеді, бірақ сектор үшін тұрақты негіз құрмайды.
Бұдан басқа, құрылыс индустриясы бюджеттік қаржыландыруға тәуелді болып қала береді және экономикалық өсудің тәуелсіз драйвері болып табылмайды. Нәтижесінде ол экономиканың жалпы динамикасын анықтаудан гөрі көрсетеді.
Жеке капитал – дамудың кілті.
Сарапшылар қаржыландыру көздерін әртараптандыру арқылы ғана одан әрі дамуға болатынын баса айтады. Жеке инвестицияларды тарту бюджетке түсетін жүктемені азайтып, мемлекеттік және нарықтық механизмдер арасындағы тепе-теңдікті қамтамасыз етеді.
Сондықтан Қазақстандағы құрылыс секторының өсуі тек мемлекеттік бағдарламаларға ғана емес, кәсіпкерлік белсенділікке де байланысты болмақ. Жеке капиталды тартпаса, сала жыл соңына қарай қайтадан баяулау қаупі бар.
