Пәтерді сыйға тарту құжаты: маңызды жайттар

Пәтерге, коттеджге немесе үйге меншік құқығын өтеусіз беру үшін сыйға тарту актісін (немесе сыйға тарту шартын) жасау қажет. Бұл күшін жоюға немесе даулауға жатпайтын мәңгілік келісімшарт. Пәтерді сыйға бергісі келетін азаматтардың барлығы білуі керек негізгі жайттар:

• Мүлікті адресатқа сыйға беру туралы қол қойғаннан кейін немесе біраз уақыттан кейін беруге болады. Екінші жағдайда, біз консенсуалды келісім туралы айтып отырмыз (кейінге қалдырылған) – құжаттарда белгілі бір уақыт кезеңі көрсетіледі, содан кейін сыйға тартушы мүлікті беруге міндеттенеді.
• Пәтерді кез келген адамға – жеке және заңды тұлғаларға, аумақтық органдарға, тіпті Қазақстан Республикасына да беруге болады. Алайда 14 жасқа толмаған балалар, әрекетке қабілетсіз азаматтар, сондай-ақ олардың заңды өкілдері  бола алмайды. Азаматтық кодексте бөлек айтылады (№509-бап): ауруханалардың немесе мектеп-интернаттардың қызметкерлері, қорғаншылық, әлеуметтік қорғау және т.б. емделу, күту немесе білім алу үшін осы мекемелерде тұратын тұлғалардан жылжымайтын мүлікті сыйлық ретінде қабылдамау керек.
• Егер сыйға тартушы жұбайымен немесе басқа туыстарымен бірге иелік ететін пәтерге сыйға тарту актісі жасалса, олардың келісімін (нотариус куәландырған) беру қажет. Егер тұрғын үй неке тіркелгенге дейін сатып алынған болса, сыйға беруші бұл нысанды жұбайының келісімінсіз сыйға беруге құқылы.
• Сыйға беру заңды күшіне енуі үшін ол аумақтық әділет органдарында тіркелуі керек.

Қажетті құжаттар тізімі:

• сыйға беруші мен сыйға алушының өтініштері;
• сыйға беру құжатының түпнұсқасы;
• сыйға берушінің тұрғын үйге құқықтарын растайтын құжаттар (сатып алу-сату шарты, сыйға тарту, жекешелендіру және т.б.);
• пәтердің кадастрлық төлқұжаты;
• егер рәсім некеде тұрған адамдарды қатыстырса, неке туралы куәліктер;
• сыйға тарту нысанына ауыртпалықтардың жоқтығы туралы анықтама (бұл қағаз тіркелген күні алынуы тиіс).

Қазақстанда пәтерді сыйға тарту актісін қалай жоюға болады?

Тіркелген сыйға тарту шарты даулы емес. Бұл құжатты тіркемес бұрын жоюға болады. Мысалы, алаяқтық немесе құжаттарды қолдан жасау фактісі дәлелденсе. Сыйға алушы тұлға себебін көрсетпестен тұрғын үйді меншікке алудан бас тартуға құқылы.

Бірақ сыйға беруші тек дәлелді себептермен (мысалы, сыйға алушы өміріне қастандық жасау) сыйға беруден бас тарта алады. Сондай-ақ шартта сыйға тартушы сыйға алушы өзінен бұрын қайтыс болған жағдайда сыйға тарту шартын бұзу құқығын белгілеуге болады.