Қазақстанда «артық» зейнетақы жинақтарын алуға тыйым салынуы мүмкін
Қазақстан билігі азаматтардың жылжымайтын мүлік сатып алу немесе медициналық қызметтерге ақы төлеу сияқты мақсаттар үшін зейнетақы жинақтарын мерзімінен бұрын алу мүмкіндігін шектеуге бағытталған бастаманы қарастыруда. Бұл қазіргі тәжірибе болашақта зейнетақының төмендеуіне әкелуі мүмкін деген алаңдаушылыққа байланысты.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова қаражатты мерзімінен бұрын алуды шектеу туралы ұсыныс алдағы уақытта азаматтарды лайықты зейнетақымен қамтамасыз ету қажеттілігінен туындап отырғанын баса айтты.
Бұл идеяны бұрынғы қаржы министрі Болат Жәмішев пен Ұлттық банк басшысы Григорий Марченко қолдап, ұсынған болатын.
2024 жылы тұрғын үй сатып алу үшін зейнетақы төлемдері мәселесі ерекше өзекті болады. Қазақстан Республикасында зейнетақы жүйесі үш негізгі элементтен тұрады: мемлекеттік базалық зейнетақы, міндетті зейнетақы жарналары және зейнетақы қорына ерікті жарналар. Еңбек өтілі 1998 жылдан кейін басталған адамдар тек базалық зейнетақы мен жеке жинаққа ғана сене алатынына ерекше назар аударған жөн. Жақыпованың айтуынша, зейнеткерлік жасқа жеткенде төлемдер мөлшері өте қарапайым болуы мүмкін – ең төменгі жалақының 60% ғана, бұл зейнетақы жарналарының жеткіліктілік шегінен аспайтын деңгейін көрсетеді.
Қазіргі уақытта Қазақстанның 1,5 миллион тұрғыны негізінен тұрғын үйге деген қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жалпы сомасы 3 триллион теңгеге жеткен БЖЗҚ-дан зейнетақы қорларын мерзімінен бұрын алу мүмкіндігін пайдаланып үлгерді. Жинақтаушы жүйені пайдалана отырып, зейнетке шығуға бел буғандардың арасында орташа зейнетақы мөлшері 34 мың теңге шамасында. Осы оқиғаларды ескере отырып, арнайы жұмыс тобы құрылды, оның міндеті ағымдағы жылдың соңына дейін түпкілікті шешімдерді күте отырып, алдағы 2-3 айда зейнетақы қаражатын шығаруды шектеу мүмкіндігін қарастыру болып табылады.
