Жүк көтергіш конструкцияларға кепілдік мерзімі бес жылға дейін ұзартылады.
Қазақстан құрылыс саласына маңызды өзгерістер дайындап жатыр. Жаңа Құрылыс кодексі құрылыс салушылардың кепілдік міндеттемелерін айтарлықтай арттыруды ұсынады. Жобаға сәйкес, Индустрия және құрылыс министрі Ерсайын Нағаспаев жариялағандай, құрылыстың жүк көтергіш құрылымдарына кепілдік мерзімі екі жылдан бес жылға дейін артады.
Неліктен жаңа талаптар қажет
Соңғы жылдары құрылыс сапасына қатысты мәселелер өзекті мәселеге айналды. Құрылыс салушылардың кез келген қателігі тұрғын үйді күтіп ұстау құнына ғана емес, сонымен қатар тұрғындардың қауіпсіздігіне де әсер етеді. Сондықтан билік бұрынғы ережелерді қайта қарап жатыр.
Министрдің айтуынша, бұрынғы ережелер құрылыс салушылардың жауапкершілігін тек екі жылға шектеген. Дегенмен, құрылымдық элементтер үшін бұл мерзім өте қысқа. Нағаспаев Астанадағы қайғылы оқиғаны мысалға келтірді, онда қасбеттің құлауы жедел жәрдем қызметкерінің қазасына әкеп соқты. Ғимарат 2005 жылы салынған және апат болған кезде ешқандай кепілдіктер күшіне енбеген.
Осылайша, ескірген ережелердің салдары іс жүзінде айқын болды: азаматтар нақты қорғаусыз қалды.
Жаңа кепілдіктер: Әртүрлі жобалар, әртүрлі шарттар
Кодекс жобасында кепілдік мерзімдері мен міндеттемелер құрылымдық санаттарға бөлінеді:
жүк көтергіш элементтер — бес жыл,
қасбеттер мен шатырлар — он жыл.
Бұл тәсіл ғимарат жүйелерінің нақты қызмет ету мерзімін ескеруге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, кепілдік мерзімінің ұзағырақ болуы мердігерлерді жоғары сапалы материалдарды таңдауға және қосалқы мердігерлердің жұмысын бақылауға мәжбүр етеді.
Демек, соңғы нәтиже қауіпсіз және берік болуы керек.
Кепілдік мерзімі: Мемлекеттік қадағалау
Кепілдіктерден басқа, өзгерістер бақылау механизмдеріне де әсер етеді. Жобада GASK (Мемлекеттік сәулет-құрылыс қадағалау органы) рөлі күшейтіледі. Олар енді тек ресми сұраныстар бойынша ғана емес, сонымен қатар азаматтардың сұраныстары бойынша да тексерулер жүргізеді.
Сонымен қатар, кейбір функциялар министрлік деңгейіне беріледі. Агенттік салынған жобалардың сапасын бақылаудағы жергілікті өзін-өзі басқару органдарының (әкімдіктердің) тиімділігін қазірдің өзінде бақылап отыр. Шағымдар түскен жағдайда, жергілікті жерде тексерулер жоспарланады және әрбір сұраныс талданады.
Министрліктің өкілеттіктерінің шектеулері
Дегенмен, Ерсайын Нағаспаев министрліктің құрылыс алаңдарын тікелей тексеруге өкілеттігі жоқ екенін түсіндірді. Сондықтан сапаны бақылау тек жергілікті билік органдарымен бірлесіп жүзеге асырылуы мүмкін.
Демек, министрліктің негізгі міндеті – нысандарды физикалық тексерудің орнына реттеу жүйесін құру және оның сақталуын бақылау.
Салалық реформа және оның мәнмәтіні: жаңа кепілдік мерзімі
2025 жылдың 26 қарашасында Мәжіліс жаңа Құрылыс кодексін және оған ілеспе заңды екінші оқылымда мақұлдады. Бұл құжаттар сәулет және қала құрылысы саласының ауқымды реформасының бөлігі болды.
Бұған дейін депутат Бақытжан Базарбек сейсмикалық қауіпсіздік ережелерін күшейтуді ұсынған болатын. Ол қолданыстағы ережелер сейсмикалық белсенділігі жоғары аймақтарда қорғауды қамтамасыз етпейтінін мәлімдеді. Сонымен қатар, парламентарий кодекстің алдыңғы нұсқасын әзірлеуге жұмсалған тиімсіз шығындарды атап өтіп, бюджетке 291 миллион теңге қайтаруды талап етті.
Кейіннен бұл ұсыныстар құрылыс саясаты мен қауіпсіздік стандарттары бойынша жалпы талқылаудың бөлігі болды.
