2026 жылы қандай үйлер ҚҚС-тан босатылады және бұл сатып алушылар үшін нені білдіреді
2026 жылдың қаңтарынан бастап Қазақстанда жылжымайтын мүлікке салық салу тәртібі өзгереді. Жаңа Салық кодексінің жобасында 2026 жылдың 1 қаңтарына дейін құрылыс басталған немесе нысан пайдалануға берілген болса, тұрғын үйді ҚҚС төлеуден босату қарастырылған.
Мемлекеттік кірістер комитеті lsm.kz сайтына түсіндірді: тұрғын үйді ҚҚС-тан босату тек тұрғын үйлерге қатысты. Ерекшелік – толығымен тұрғын емес үй-жайлардан тұратын объектілер. Артықшылық құрылысты көрсетілген мерзімнен бұрын бастаған құрылыс салушыларға қолданылады.
Құжат қазір Сенаттың қарауында. Жаңа Салық кодексі 2025 жылдың 1 шілдесіне дейін қабылданып, ол 2026 жылдың басында күшіне енеді деп күтілуде. Жоба бойынша ҚҚС-тың базалық мөлшерлемесі 16 пайызды құрайды.
Өзгерістер нарыққа қалай әсер етеді
Жылжымайтын мүлік нарығының сарапшысы Александр Пак жаңа кодекстің қабылданғаны туралы жаңалық бағаның қысқа мерзімді өсуіне себеп болуы мүмкін деп санайды. Қайталама нарықта баспана 30%-ға дейін қымбаттауы мүмкін. Бұл әсіресе жаңа ережелер жарияланғаннан кейінгі алғашқы айларда байқалады. Алайда, 2-3 айдан кейін транзакциялар саны шамамен екі есеге азайған кезде баға бұрынғы деңгейіне оралады. Оның себебі – халықтың қаржылық мүмкіндіктерінің шектеулілігі.
Пәк 17 миллион теңгеге тізімде тұрған пәтерді 13 миллион теңгеге заңды түрде тіркеген күрт секіру оқиғасын мысалға келтірді. Мұндай жағдайлар нарықтың қаншалықты тез бейімделетінін көрсетеді.
Бастапқы нарықта көп нәрсе тұрғын үй түріне байланысты болады. Экономикалық сегмент, әсіресе жеңілдікті бағдарламаларға қатысатындар, қолжетімді шарттарды сақтайды деп күтілуде. Дегенмен, сәнді және коммерциялық жылжымайтын мүлік қымбаттауы мүмкін.
ҚҚС: аймақтық фактор
Сондай-ақ сатып алу жоспарланған аймақты ескеру маңызды. Алматы мен Астанада нарық белсенді күйде. Мұнда әзірлеушілер ҚҚС ставкасын жылжымайтын мүлік бағасына ауыртпалықсыз қоса алады. Түркістанда, керісінше, сатылым қазірдің өзінде 50 пайызға төмендеген. Мұндай аймақтарда әзірлеушілер сатып алушыларды тарту үшін ескі баға диапазондарын сақтайды.
Нарық үшін салдары
Сарапшының айтуынша, тұрғын үйді ҚҚС-тан босату жаңа жобалар үшін өзектілігін жоғалтады. Салық жүктемесінің артуы риэлторлар мен риэлторлық агенттіктердің кірістерін азайтуы мүмкін. Бұл ретте әзірлеушілер клиенттерді сақтап қалу үшін бөліп төлеуді, жеңілдіктерді және басқа бонустарды белсендірек ұсынады.
Тұрақты «бағаның ауытқуы» нарықта қалыпты жағдайға айналуда. Ал инфляция жағдайында үй иелері сату кезінде шығынға ұшырайды. Жаңа салық шарттары күшіне енгенге дейін жылжымайтын мүлікті сатып алғандар ғана ұтады.
