Жылжымайтын мүлікті сатуға салынатын салық: 2026 жылдан бастап Қазақстанда не өзгереді
Қазақстанда жаңа Салық кодексі қабылданды. Құжатқа сәйкес, жылжымайтын мүлікті сату салығы бірқатар жағдайларда өседі. Енді мөлшерлеме 10% емес, 15% болуы мүмкін. Сонымен қатар, салықтан босату шарттары өзгереді.
Қашан және қанша төлеу керек екенін анықтап көрейік.
Салық төлеу міндеттемесі пайда болған кезде
Азамат жылжымайтын мүлiктi сатудан салық төлеуге мiндеттi, егер ол мүлiкке бiр жылдан аз уақыт иелiк еткен болса. Бұл жағдайда салық пайда болған жағдайда ғана алынады – яғни сату бағасы сатып алу бағасынан асып кетсе.
Салық кез келген объектілерді сатудан алынады:
пәтерлер, үйлер, саяжайлар;
сақтау бөлмелері;
автотұрақтар мен гараждар;
жер учаскелері.
2025 жылдың соңына дейін базалық мөлшерлеме әрекет етеді – алынған пайданың 10%. Бұл шарттар 2026 жылдың басына дейін жасалған барлық транзакцияларға қолданылады.
2026 жылдан бастап не өзгереді
Жаңартылған Салық кодексі 2026 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енеді, онда жылжымайтын мүлікті сату салығын есептеу тәртібіне екі негізгі өзгеріс енгізіледі.
1. Меншік мерзімін ұлғайту
Енді жылжымайтын мүлікті сатудан салық төлемеу үшін кем дегенде екі жыл мүлікке иелік ету керек. Бұрын бұл мерзім бір жыл болатын.
Дегенмен, жаңашылдық тек 2026 жылдың 1 қаңтарынан кейін сатып алынған жылжымайтын мүлікке қатысты. Осылайша, бұл ережені қолданатын алғашқы транзакциялар тек 2028 жылдан бастап мүмкін болады.
Егер адам 2025 жылдың соңына дейін пәтер сатып алса, ол үшін бұрынғы ереже сақталады: бір жылдан астам меншік құқығы оны салықтан босатады.
2. Көтерілген мөлшерлеме – 15%-ға дейін
Базалық мөлшерлеме өзгеріссіз қалады – құн өсімінің 10%. Бірақ егер пайда 8500 АЕК-тен асса (2025 жылы бұл шамамен 33,4 млн теңге), онда өсірілген мөлшерлеме қолданылады.
Бұл ретте 10% мөлшерлеме 8500 АЕК-ке дейінгі сомаға, ал шекті мәннен жоғары сомаға 15% қолданылады.
Осылайша, кейбір жағдайларда жылжымайтын мүлікті сатуға салынатын салық айтарлықтай өсуі мүмкін.
Салықтарды есептеу мысалдары
Мысал 1. Меншік құқығы – 1 жыл, пайда – 10 млн.теңге.
Салық 1 млн теңгені (10%) құрайды.
Мысал 2. Меншік құқығы – 2,5 жыл, пайда – 40 млн.теңге.
Салық алынбайды – меншік мерзімі жеткілікті.
Мысал 3. Меншік құқығы – 1 жыл, пайда – 50 млн.теңге.
34 миллион теңгенің 10 пайызы ұсталады – 3,4 миллион теңге.
Қалған 16 миллионнан – 15 пайыз, яғни 2,4 миллион теңге.
Соңғы салық 5,8 млн теңгені құрайды.
Сондай-ақ мынаны ескерген жөн: Қазақстан Республикасының резидент еместері жылжымайтын мүлікті сату кезінде меншік мерзіміне қарамастан әрқашан 15% мөлшерлемемен салық төлейді.
Салықты қалай төлеу керек
Процедура келесідей:
Салық декларациясын (270.00 нысаны) операциядан кейінгі жылдың 15 қыркүйегіне дейін тапсырыңыз.
Салықты 25 қыркүйекке дейін төлеңіз – өтініш бергеннен кейін 10 күн ішінде.
Мұны бірнеше жолмен жасауға болады:
E-Salyq Azamat мобильді қосымшасы арқылы;
eGov.kz порталында;
Салық төлеушінің кеңсесінде;
аудандық мемлекеттік кірістер басқармасына өзі келіп.
Қосымша салық енгізілуде
2026 жылдың басынан бастап тағы бір міндетті төлем пайда болады – сән-салтанат салығы. Ол жалпы құны 450 миллион теңгеден асатын жылжымайтын мүлік иелеріне қатысты.
Осылайша, жылжымайтын мүлікті сатудан алынатын салық сараланады және көптеген шарттарға байланысты болады.
